از سال 1392 و با تشکیل کارگروه ویژهای برای نظارت بر بستهبندی کالاهای ایرانی و ارتقای سطحبستهبندیها در وزارت صنعت، معدن و تجارت، این موضوع در کانون توجه تولیدکنندگان قرار گرفت.
بعه گزارش ایدنا (رسانه تبلیغات ایران) میگویند بستهبندی کالا، نخستین قدم در برندینگ و بازاریابی آن است. قدمی که تولیدکنندگان ایرانی سالها با کمترین قدرت ممکن برمیداشتند.
پیش از این عرضه و صادرات فلهای بسیاری از کالاهای ایرانی از جمله زعفران، برنج، خاویار و … و بستهبندی مناسب و شیک این اقلام در کشورهایی نظیر ترکیه، اسپانیا و … و عرضه مجدد آنها در بازارهای جهانی به موضوع داغ رسانهها بدل شده بود.
آغاز یک جریان
حضور کالاهای ایرانی با بستهبندی غیرایرانی در فروشگاههای بزرگ جهانی و با قیمتهایی بسیار بیشتر از قیمت صادراتی این کالاها، بازرگانان و مسئولان را به این صرافت انداخت تا به موضوع بستهبندی کالاهای ایرانی سامانی بدهند.
در ده سال گذشته تلاشهای بسیاری برای توسعه بستهبندی در ایران انجام شده و اگر جانب انصاف را نگاهداریم میبینیم که کیفیت بستهبندی در ایران ارتقای قابل توجهی پیدا کرده است.
نه تنها کالاهای صادراتی بلکه تقریبا تمامی کالاهای تولیدی که عمدتا بازار داخلی هم دارند، هم در ایدههای محتوایی و چیدمان گرافیکی و هم در کیفیت مواد اولیه بستهبندی موفق عمل کرده و توانستهاند، تجربههای اثربخشی را از سر بگذرانند. این پدیده یک جریان تازه را در تولید و عرضه کالاهای ایرانی آغاز کرد.
در همین زمان و در شبکههای اجتماعی انتقادهای زیادی از برخی بستهبندیها از سوی کاربران ایرانی شکل گرفت که بسیار مورد توجه قرار گرفت. یکی از معروفترین نمونهها، طعنههای مطایبهآمیز کاربران به بستهبندی بستنیهای عروسکی بود.
نخستین بستههای جذاب
احتمالا نخستین صنفی که توسعه بستهبندی را به شکلی منسجم آغاز کرد صنایع تولیدی بهداشتی و آرایشی بود. با توجه به نوع این کالا و هدف خرید آن از سوی مشتریان، برندهای این حوزه تلاش کردند تا با اثرپذیری از کالاهای مشابه خارجی، بستهبندی کالاهای خود را تغییر و ارتقا دهند.
سپس خوراکیها، نوشیدنیها و کالاهای خانگی و شویندهها نیز دست به کار شدند و قفسه فروشگاهها را زیباتر کردند و رقابت بر سر جلب نگاه بیشتری در بستهبندیها بالا گرفت.
توجه به هویت ایرانی در بستهبندیها
در ادامه رونق بستهبندیها، برخی برندها تلاش کردند تا هویت ایرانی را نیز در بستهبندی کالاهای خود بازنمایی کنند. ابتدا در صنعت بستهبندی زعفران این اتفاق افتاد. یعنی همان صنعتی که به نظر میرسید به عنوان یک کالای غیرایرانی در فروشگاههای بزرگ جهانی عرضه میشود.
اما سپس این عنصر هویتی در دیگر کالاها از جمله خوراکیهای نوجوانپسند و جوانپسند هم رعایت شد. از جمله در خوراکیهای روزمره این نسل مانند شکلاتها.
به نظر میرسد که توجه به هویت و عناصر بصری و زیباییشناختی ایرانی در بستهبندی کالاهای ایرانی بیش از همیشه مورد توجه برندها قرار گرفته و این امر از پدیدههای امیدبخش در توسعه اقتصادی و تولید ایرانی با تکیه بر فرهنگ ایرانی است.
اتفاقی که مشابه توجه به عناصر ایرانی در تبلیغات کالاهاست که از دهه 40 رونق گرفت و مورد توجه قرار گرفت.