تابستان زمان پیک رقابت در بازار نوشیدنی‌ها است. فصلی که ترافیک کمپین‌های تبلیغاتی برندهای این حوزه به اوج می‌رسد و بیلبوردها، تابلوها و فضای مجازی پر از تبلیغات انواع نوشیدنی می‌شود. اما امسال این بازار، حاشیه‌های بسیاری را نیز از سر گذرانده است.
به گزارش ایدنا (رسانه تبلیغات ایران) «زمزم» که پاییز امسال هفتادمین سال تولدش را جشن خواهد گرفت، سال‌هاست محصولی به نام لیموناد دارد که با استقبال گسترده در بازار ایران و کشورهای منطقه روبرو شده است. اما اخیرا یک محصول از سوی یک برند معروف دیگر وارد بازار شده که شباهت بسیاری به لیموناد زمزم دارد و همین موضوع حواشی بسیاری ایجاد کرده است. چیزی که حمیدرضا طهماسبی‌پور، مدیر روابط عمومی زمزم آن را «کپی‌کاری» می‌نامد. در همین رابطه با او گفت‌وگویی داشته‌ایم که در ادامه از نظر می‌گذرانید.
درباره حمیدرضا طهماسبی‌پور
حمیدرضا طهماسبی‌پور، دارای دانشنامه دوره دکتری علوم ارتباطات اجتماعی است و سابقه طولانی در مدیریت ارتباطات، مدیرت برند و یا مشاوره شرکت‌های مختلف از جمله شرکت صنایع شیر ایران (پگاه)، راه آهن جمهوری اسلامی، وزارت صمت و … دارد. طهماسبی‌پور همچنین در طراحی شعار برندها و رقابت تبلیغاتی هم کارنامه قابل توجهی دارد و در بازار صنایع غذایی ایران به عنوان یکی از چهره‌های تاثیرگذار حوزه برندینگ، تبلیغات و روابط عمومی شناخته می‌شود.
او هم‌‌اکنون مدیر روابط عمومی شرکت زمزم ایران است.
آقای طهماسبی، در سال‌های اخیر برندهای بسیاری وارد بازار نوشیدنی شدند، برندهایی که عمدتا تلاش کردند تا توجه و علاقه نسل‌های جدیدتر را به خود جلب کنند، این اتفاق هم رقابت را تشدید کرده و هم گویا حاشیه‌های بسیاری به دنبال داشته است. مهترین چالش یا حاشیه‌های این بازار در سال‌های اخیر چیست؟
توسعه درهر بازاری، مبتنی بر رقابت ایده‌هاست و در واقع، این رقابت میان برندهاست که می‌تواند موجب ارتقا کیفیت محصولات و خدمات در بازارهای مختلف شود اما اتفاقی که در صنایع غذایی ایران و به ویژه در بازار نوشیدنی‌ها رخ داده و می‌توان آن را به عنوان یک چالش و مشکل دانست، کپی‌کاری است.
در برخی محصولات رقابت مطرح نیست و در واقع، شرکت‌های پیشرو با ساخت محصولات جدید باکیفیت و استاندارد، ذائقه‌سازی و بازارسازی می‌کنند و شرکت‌های دنباله‌رو منتظر می‌مانند تا ایده‌های دیگران در بازار محک بخورد و بعد با کپی‌کاری، از بازارسازی دیگران به نفع خود استفاده می‌کنند.
جالب هم اینجاست که کپی‌کارها در تولید محصول، به همه ارکان شکل، بسته‌بندی و لیبل‌زنی وحتی جزئیات روی محصول اصلی توجه دارند و همه چیز را در محصول کپی تکرار می‌کنند. اینجا بحث رقابت نیست و امردیگری با عنوان عدم رعایت حقوق مادی و معنوی برندها شکل گرفته چون هدف کپی کارها، فریب دادن مشتری در زمان خرید است..
متأسفانه دربسیاری از بازارها اوضاع همین است
بله همین‌طور است.محصولات زیادی را می توان مثال زد که با این قاعده کپی شده‌اند.
برای شرکت زمزم ایران واقعیت این است که محصول لیموناد زمزم، با این الگو به عنوان رهبر بازار کپی شده است. ما هم بر این اساس برای لیموناد شعاری را طراحی کردیم که برای مخاطب این موضوع برجسته شود که در موقع انتخاب و خرید دچار خطای بصری نشوند . در یک کلام «لیموناد اصلش زمزمه». این موضوع در محصولات دیگری هم قابل مشاهده است . به صورت نمونه خامه صورتی پگاه اولین محصول بوده وبعد از رونق فروشش، همه خامه‌ها رنگشان صورتی شده است. بیشتر بیسکویت‌های سبوس دار شبیه ساقه طلایی طراحی شده اند و شکلات‌های زیادی هستند که شبیه یک برند خارجی هستند و حتی در نام هم تشابه دارند.
لیموناد چقدر از بازار زمزم را در اختیار دارد؟
بر اساس آخرین گزارش بازار خرده فروشی کالاهای زود مصرف، می‌توانم اینطور پاسخ شما را بگویم که بعد از نوشابه، پرمصرف‌ترین نوشیدنی در بازار ایران، لیموناد زمزم است که یک افتخار برای برند زمزم در هفتادمین سالگرد تاسیسش است
کپی‌کاری میهن از زمزم؟
پس طبیعی است که رقبا تلاش کنند سهم از بازار بگیرند.
له و این تلاش خیلی خوب است و قابل احترام اما کپی‌کاری نه! ما خیلی مشتاقیم که رقابت دربگیرد. از رقابت بر سر کیفیت و اصالت نمی‌ترسیم.
زمزم ایران به عنوان نخستین شرکت تولید کننده نوشابه گازدار ایران، هفتاد سال است که در میدان رقابت کار می‌کند .
دوست دارم تاکید کنم که کپی‌کاری رقابت نیست و اینکه چندین برند معروف، محصول لیموناد زمزم را شبیه سازی کرده‌اند، جای تاسف دارد.
اینکه در شکل بطری، رنگ بطری، طراحی و بسته‌بندی، حتی در جانمایی نقاط حباب‌گونه روی بطری… تلاش کرده‌اند تا تشابهی مشهود با زمزم داشته باشن، بدان معناست که سعی دارند تا مصرف کننده را به اشتباه بیاندازند تا محضول آنها را خریداری کند.
همه می‌دانیم که برندهای مختلف می‌توانند محصولات مختلف را تولید کنند و لیموناد هم اختراع ما نیست که کسی نتواند تولیدش کند اما پرسش اینجاست که آیا کپی‌کاری به این سبک تخلف نیست؟
اینکه برندی بخواهد از محبوبیت زمزم در میان مردم سوءاستفاده کند و طوری محصولش را طراحی کند که در شلف (قفسه‌های فروشگاهی) مشتری را به اشتباه بیاندازد، چالش بزرگی است و زمزم هم پیگیر حقوقو قانونی خود شده و برخورد قانونی کرده است.
شکایت کرده‌اید؟
بله از چند شرکت شکایت قانونی کرده‌ایم و به زودی این محصول کپی‌شده از بازار جمع می‌شود. پیش از این هم سابقه چنین کاری وجود دارد و البته توانسته‌ایم محصولات کپی شده را جمع‌آوری و امحا کنیم. اما صبحتم با دوستان این است که اگر در تنوع و نوآوری چیزی برای عرضه دارید، ارزش پیشنهادی خود را در بازار مطرح کنید.
همه رقبا قابل احترام‌اند و چالش رقابت همیشه برای ما در زمزم، چالش جذابی است ولی صحبت اصلی این است که باید کپی‌کاری را تمام کنید! بس است. چون مشتری امروز فهیم و دقیق و دارای هوش بالایی است.
این اتفاق‌ها در بازار شما اختلالی ایجاد کرده؟ یعنی احیانا فروش محصولاتی که نام بردید، کاهش پیدا کرده؟
خوشبختانه نه. جا دارد از مردم تشکر کنم که بهترین قاضی هستند. بهترین طعم و اصیل‌ترین محصول را می‌شناسند. خوب است بدانید که زمزم تخصصش همین است. شهدسازی، کار پیچیده و وفوق‌العاده خلاقانه‌ای است که در زمزم 70 سال قدمت دارد. بخاطر همین است که مردم و مشتریان، طعم‌های اصیل زمزم را به خوبی تشخیص می‌دهد و بازار با کپی‌کاری‌های شکلی و بسته‌بندی کاهش پیدا نمی‌کند.
همان‌طور که گفتم هفت دهه است که ما درحال رقابت هستیم و توانسته‌ایم باقدرت به مسیر ادامه بدهیم. اینجا جا دارد که بگویم، هستند برندهای محترمی که شکل خودشان را ساخته و با خلاقیت وارد بازار شده اند. هرچند که برندهای زیادی از تداعی‌های لیموناد زمزم استفاده کرده‌اند اما به‌هرحال برخی ها هم سعی کرده اند تا هویت خودشان را بسازند که این موضوع قابل احترام است.
همزیستی نوآوری و نوستالژی
اخیرا نوشیدنی گازدار با طعم شاتوت را وارد بازار کردید که گویا خیلی استقبال شده است.
بله دقیقا. حدود یک سال است که این محصول جدید را عرضه کرده‌ایم. این طعم بیشتر با هدف‌گیری مخاطبان و مشتریان نسل زد(z) انجام شد. واحد R&D زمزم طی تمام این سال‌ها تلاش کرده تا متناسب با ذائقه و ارزش‌های زندگی هر نسلی، محصولی تازه وارد بازار کند. به همین خاطر است که شکل‌گیری اولین‌ها معمولا با زمزم بوده است.
ما در طی دوره‌های مختلفی فراز و فرودهایی داشته‌ایم و تلاش کرده‌ایم تا تداعی‌گری برند زمزم را مدام اصلاح و روزآمد کنیم. شهدسازی به ما این امکان را داده تا هربار بتوانیم با طرحی نو و ابتکاری معادلات بازار را تغییر دهیم و حتی در بازارهای بین المللی، ذائقه‌سازی کنیم.
هم اکنون این محصول جدید و برخی محصولات زمزم در کشورهای منطقه، از حوزه خلیج فارس تا کشورهای CIS محبوبیت بالایی دارند و طعم‌های مختلف وجدید زمزم مثل نوشیدنی‌های گازدار شاتوت،کاکتوس، انار، موهیتو، اورنج آپ و … ذائقه‌سازی کرده‌اند.
این در حالی است که محصولات دیگر مثل دوغ آبعلی یا نوشابه پرتقالی زمزم نوستالژیک‌ترین نوشیدنی‌ها هستند و باتکیه‌بر تاریخ و خاطرات قدیمی همچنان تولید می‌شوند و محبوب باقی مانده اند. چرا که مخاطب با خوردن این نوشیدنی‌ها احساس سفر در زمان دارد و حس و حال نوستالژیک را دوباره تجربه خواهد کرد.
در همین مورد هم باید بگویم که دوغ که اختراع ما نیست؛ همه شرکت‌ها هم دارند دوغ تولید می‌کنند اما تا امروز کیفیت کپی نشده است چون اصولاً کیفیت، کپی‌شدنی نیست و هر کس در مدار کیفی خود باید اثبات شود به مشتری.
فکر می‌کنید این شیوه رقابتی اصلاح شود؟
دقیق نم‍‌‌یتوانم به پرسش شما پاسخ بدهم چون تغییر در شیوه های رقابتی، با فرهنگ سازی تغییر می‌کند. باید کمی توسعه فرهنگی در تولید داشته باشیم.
گروه زمزم ایران، یک برند ملی را ساخته و در طول این همه سال تلاش کرده تا ارزش‌های زمانی خودش را حفظ کند و توسعه دهد.
الان شعار ما برای محصولاتمان این است: «زمزم؛ لذت و شادی با هم» که بر روی شادی و لذت در کنار هم بودن (جمع وخانواده) تأکید دارد.
این برند ملی زمانی که نوشابه در کشور نبود، نوشابه تولید کرد و در لحظات خوب و شاد با مردم همراه بود. همین حالا هم زمزم در فرهنگ عمومی جایگاه ارزشمندی دارد و حتی در سطح شهر تهران، برخی خیابان‌ها و چهارراه‌ها و… را به نام زمزم می‌شناسند.
خوشبختانه در طول یک سال گذشته هم در صنایع نوشیدنی مدام ارتقا جایگاه پیدا کرده‌ایم. اینها را گفتم که تأکید کنم اگر رقابت با تکیه بر توان درونی، ارزش‌های سازمانی و کیفیت محصولات باشد، اثربخش و آینده‌ساز است. زمزم در هفتاد سال گذشته با تکیه بر همین توانمندی‌ها رقابت کرده و با کپی‌کارها مبارزه کرده است.