نشست بررسی کتاب «تبلیغات در فضای باز و تفاوت‌های جنسیتی» تالیف علیرضا ربیع‌راد و نقد نظریه «انسان ایرانی و توالی و تکرار تبلیغ» پیش از ظهر امروز با حضور دکتر حسین افخمی، استاد ارتباطات و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی، دکتر منصور ساعی، استاد دانشگاه و عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و یاسین نمکچیان، روزنامه نگار و میزبان نشست برگزار شد.
به گزارش ایدنا (رسانه تبلیغات ایران) این نشست به همت انجمن علمی-دانشجویی مطالعات ارتباطی و فناوری اطلاعات دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شده است.
در این نشست، ابتدا نمکچیان میزبان ضمن ابراز نگرانی از وقوع آتش سوزی بیمارستان گاندی در تهران و تکرار حوادث پلاسکو و … گفت که امیدوارم این رخدادها در کشور ما تکرار نشود.
او همچنین با بیان این که انتشار کتاب‌های حوزه مطالعات بین‌رشته‌ای در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته است، گفت: بسیاری از کتاب‌هایی که عمدتا در این حوزه منتشر میشود، مبتنی بر ترجمه است و کمتر کتابی با استناد به مطالعات میدانی در جامعه ایرانی منتشر شده است.
او ادامه داد: متاسفانه جامعه ایرانی، همچنان برای پژوهشگرن ایرانی، جامعه‌ای ناشناخته، چندوجهی و البته پیچیده است و این در حالی است که نتایج و یافته‌های پژوهش‌های دانشگاهی هم، چراغی در تاریکی زوایای ناشناخته ایرانیان روشن نکرده است.
این روزنامه‌نگار ادامه داد: در چنین شرایطی انتشار کتاب تالیفی-ترجمه‌ای «تبلیغات در فضای باز و تفاوت‌های جنسیتی» می‌تواند الگویی باشد برای مطالعات تطبیقی در حوزه‌های جامعه‌شناختی-روانشناختی و اقتصادی و توسعه دستاوردهای نظری در مطالعات جامعه ایران.
جای کار بسیار است
در ادامه ابتدا حسینعلی افخمی، با تاکید بر این که مطالعات جامعه شناختی در ایران، در سال‌های اخیر کاهش قابل توجهی داشته است،گفت: متاسفانه در چند سال اخیر، آکادمی در ایران، پیوند ارگانیکی با جامعه ایرانی و تحولات بنیادینش نداشته است. پژوهش‌ها عمدتا کتابخانه‌ای و آرشیوی است و کمتر مقاله یا حتی پایان‌نامه‌ای منتشر میشود که به موضوعات مبتلابه جامعه ایرانی و یا به بیان دقیق‌تر به موضوعات کانونی و محوری جامعه ایرانی به صورت مشارکتی-میدانی بپردازد.
او افزود: انتشار کتاب «تبلیغات در …» در چنین شرایطی می‌تواند قابل توجه باشد با این حال معتقدم که نظریه‌پردازی در حوزه تبلیغات در ایران با تکیه بر شاخص‌ها و ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی جامعه ایرانی نیازمند مطالعه عمیق‌تر و روش‌شناسی متفاوتی است.
افخمی ادامه داد: آنچه با عنوان نظریه «انسان ایرانی و توالی و تکرار تبلیغ» از سوی آقای ربیعی‌راد مطرح شده، البته زاویه دید جدیدی نسبت به تاریخ و اقتصاد در ایران دارد و می‌تواند زمینه مناسبی برای مطالعات تکمیلی و پردخت آکادمیک باشد اما به گمان من جای کار بسیاری دارد.
نسبت روابط عمومی و بازاریابی در چیدمان سازمان/ کارشناسان پاسخ می‌دهند
این استاد دانشگاه ادامه داد: ایده «انسان ایرانی و توالی و تکرار تبلیغ» روش شناسی دوگانه‌ای دارد که اگرچه می‌توانست همسویی و انسجام بیشتری داشته باشد اما به واسطه کیفی بودن سنجه‌ها، مناقشه برانگیز است. پیمایش و نظریه مبنایی دو روشی است که آقای ربیعی راد مورد توجه قرار داده است اما ترکیبی از روش‌های کیفی و کمی به کیفیتی که وجود دارد، نیازمند استفاده از مستندات منتج از روش‌های کمی دیگری هم هست.
انسان ایرانی در طول تاریخ همواره با رخدادهای متعدد و متناوبی روبرو بوده و هر رخدادی، موجب کم اثر شدن رخداد پیشین شده است، در نتیجه، اثربخشی رویدادها، به واسطه توالی رخدادهای متعدد کاهش پیدا کرده است. تبلیغات اثربخش برای چنین جامعه‌ای، نیازمند توالی و تکرار است. یعنی اهمیت تبلیغ در تکرار آن است، نه در کیفیت اطلاع رسانی، اغراق یا تکنیک‌های اقناعی.
اهمیت پیوند دانشگاه و بازار
در ادامه ساعی با بیان این که در پژوهش‌های کیفی، آنچه مورد مناقشه است، عمدتا مبتنی بر رویکرد پژوهشگران است، نه الزاما کیفیت سنجه‌ها یا روایی آنها.
او ادامه داد: آنچه دکتر ربیعی راد بر آن تاکید دارد، رفتارشناسی تاریخی ایران و پیوند دادن آن به اقتصاد است. موضوعی که از قضا می‌تواند دانشگاه را از انزوای معاصر خود بیرون بیاورد. زیرا دپارتمان‌های علوم انسانی در آکادمی‌های ما تقریبا عملا ارتباطی با صنایع و بنگاه‌های اقتصادی ندارند.
ساعی تاکید کرد: نظریه «انسان ایرانی و تولی و تکرار تبلیغ» با توجه به این که خود آقای ربیعی راد هم در حوزه تبلیغات فعالیت دارند، می‌تواند مورد آزمون‌های متعدد قرار بگیرد وجنبه‌های مختلف آن تکمیل و توسعه یابد، زیرا به نظر می‌رسد که این نظریه عمدتا با هدف قراردادن بازارهای تبلیغاتی تهران و شهرهای بزرگ کشور کار شده و ممکن است در وجه پایایی برای تعمیم به جامعه ایرانی و مهم‌تر از آن انسان ایرانی چالش برانگیز باشد.
او گفت: مفهوم انسان ایرانی با تاکید بر آنچه دکتر پرویز پیران در دو دهه اخیر مورد توجه قرار داده، موجودیتی منحصربفرد قلمداد میشود که وجوه متعدد و متعارضی دارد. در واقع بخش مهمی از این مفهوم، ناظر بر وجود تناقض‌های ماهوی در رفتار انسان ایرانی است. بر این اساس، رفتارشناسی انسان ایرانی می‌تواند بسته به موقعیت‌ها و تجارب زیسته متفاوت باشد.
ساعی ادامه داد: با در نظر گرفتن پیشفرض‌های این نظریه، معتقدم که مطالعه انسان متناقض ایرانی و رفتار او کاری پیچیده و بسیار تبصره‌دار است. بنابراین بیرون کشیدن یک نظریه از منظر جامعه شناختی درباره رفتار انسان ایرانی، کاری اگر نه غیرممکن، دست کم بسیار دشوار است. پیشنهاد من این است که همین مطالعه، از منظر مطالعات فرهنگی آزموده و سنجش شود.
انسان ایرانی سر از تداوم آشوب و التهاب خصم و حکومت به اندرون و چهار دیواری امن خود فرو میکند و این میشود که فقدان احساس تعلق به عرصه ی عمومی در کنار هویتی که در آن زندگی خارج از خانواده ، عشیره و ایل، معنایی ندارد؛ مشارکت و مشارکت آزادانه، آنچنان که از ملزومات کامیونیتی میباشد
تعریف انسان ایرانی از منظر پرویز پیران
علیرضا ربیع‌راد مولف کتاب‌های «تبلیغات در فضای باز و تفاوت‌های جنسیتی»، «تاریخچه تحلیلی تبلیغات تجاری ایران» و … در کتاب اخیر خود نظریه «انسان ایران و توالی و تکرار تبلیغ» را مطرح کرده است. او گفته که در جهان سه تکینک تکرار، طنز و اروتیسم در حوزه تبلیغات مورد توجه است اما در ایران از این سه تکنیک، آنچه بیشتر از همه اهمیت دارد، تکنیک تکرار و توالی است. زیرا عرصه تبلیغات در ایران عمدتا مردانه است، افزون بر این رفتارشناسی انسان ایرانی در طول سده‌های اخیر نشان داده است، تکرار برای او مصداق تایید است. او بر همین اساس ایده هایبرد را در تهران مطرح و برای نمونه اجرا کرد. هایبرد سازه‌های عمومی کوچک‌اندازه‌ای هستند که در سطح شهرها به نمایش درمی‌آیند.