اسنپ، سیبل رقبا شده است. اولین شاکی چلیوری بود که البته پیش از صدور رای دادگاه، تعطیل شد و در یک سال گذشته هم ازکی وام، زودکس و تپسی‌فود از اسنپ‌فود به خاطر رفتارهای انحصارگرایانه شکایت کرده‌اند.
به گزارش ایدنا (رسانه تبلیغات ایران) در نشستی که پیش از ظهر دوشنبه گذشته با حضور جمعی از خبرنگاران رسانه‌ها، بابک هوشمند مدیرعامل زودکس و مدیران «موسسه مطالعات توسعه و رقابت» در پردیس علم و فناوری دانشگاه تهران برگزار شد، جزئیاتی از شکایت زودکس از اسنپ‌فود مطرح شد.
هوشمند، مدیرعامل زودکس، در این نشست اعلام کرد زودکس با فشارهای اسنپ‌فود، بیش از ۲۰۰ وندور خود را از دست داده است.
رقابت سخت زودکس با اسنپ در کرمان
مدیرعامل زودکس درباره وضعیت و جایگاه این پلتفرم توضیح داد این پلتفرم فعالیت خود را از سال ۱۳۹۹ در کرمان آغاز کرده و باوجود رقیب بومی در کنار رقابت با اسنپ‌فود، توانسته با مزیت‌های رقابتی خود در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ رشد خوبی را تجربه کند.
هوشمند افزود: «سال ۱۴۰۱ باتوجه‌به تجربیات خوبی که در کرمان پیدا کرده بودیم و توانسته بودیم ۲ رقیب خود را کنار بزنیم، وارد شهرهای جیرفت، بندرعباس، سیرجان و رفسنجان شدیم. سال ۱۴۰۲ هم توانستیم به شهرهای بزرگ مشهد، قم، شیراز و کیش وارد شویم. ما باتوجه‌به ویژگی‌های مخصوص زودکس مثل پرداخت در محل، می‌توانستیم از بازار سهم بیشتری بگیریم اما سال ۱۴۰۲ که وارد شهرهای بزرگ شدیم، رقیب ما [اسنپ‌فود] احساس کرده بود می‌تو‌انیم سهم بیشتری از بازار را بگیریم و مانع‌تراشی کرد.»
او تصریح کرد: «پاشنه آشیل کسب‌وکارهای این حوزه وندورها هستند. وقتی وندور نداشته باشید و مخصوصاً اینکه نتوانید با وندورهای پرفروش قرارداد ببندید، خیلی سخت می‌توانید از بازار سهم بگیرید. از آذر [۱۴۰۲] رفتارهای انحصارطلبانه شروع شد و با بسیاری از وندورهای ما قراردادهایی بسته شد که به آنها اجازه نمی‌داد با پلتفرم دیگری قرارداد ببندند.»
به گفته مدیرعامل زودکس، چنین فشارهایی سال ۱۴۰۲ کمتر بوده اما سال ۱۴۰۳ شدت گرفته است و این پلتفرم ۲۰۰ وندور خود را که با هزینه بالایی جذب کرده، از دست داده است.
هوشمند درباره احتمال اینکه رأی به نفع اسنپ‌فود داده شود، گفت دراین‌صورت، باید فاتحه استارتاپ‌ها را در ایران خواند. او هشدار داد این تصمیم می‌تواند «باعث مهاجرت استارتاپ‌ها و ازبین‌رفتن اشتغال» بشود.
قراردادهای اسنپ ضدرقابت است
«محمدمهدی جعفریان»، مدیرعامل مؤسسه مطالعات توسعه و رقابت، درباره مکانیسم قراردادهای اختصاصی اسنپ‌فود توضیح داد: «به نظر می‌رسد اسنپ‌فود بعد از شکایت چلیوری در سال ۱۳۹۸ تغییرات زیرکانه‌ای در قرارداد داده است. اسنپ‌فود ۲ نوع قرارداد عادی و اختصاصی دارد. در قراردادهای عادی، وندورها می‌توانند با پلتفرم‌های دیگر همکاری کنند اما در قراردادهای اختصاصی امتیازهای ویژه‌ای به رستوران‌ها می‌دهد که شامل ۱.۵ برابر کردن امتیاز عملکرد کلی (نمایش در جایگاه بالاتر و فروش بیشتر)، تخفیف ۲ یا ۳ درصدی روی کمیسیون و هدایای مالی، تبلیغاتی و برندینگ می‌شود.»
جعفریان افزود: «مسئله اینجاست که پس از امضای این قرارداد، خروج از آن به‌راحتی ممکن نیست و رستوران‌ها باید جریمه قابل‌توجهی بپردازند. طبق قراردادهایی که ما دیدیم، این جریمه از ۵۰۰ میلیون تومان شروع می‌شود و به چند میلیارد تومان هم می‌رسد. این نوع قراردادها و قفل‌کردن وندورها مانع ورود به بازار برای رقبای جدید ایجاد می‌کند و این رقبا هرچقدر هم نوآور و خلاق باشند، نمی‌توانند وارد این بازار شوند.»
او ۱.۵ برابر کردن امتیاز عملکرد کلی در قراردادهای اختصاصی را مصداق «اظهارات گمراه‌کننده» و نوعی تخلف برشمرد.
مدیرعامل مؤسسه مطالعات توسعه و رقابت هدف از شکایت زودکس را توقف رویه و اصلاح بندهای قرارداد اعلام کرد و یادآوری کرد در بازارهای پلتفرمی سرعت رسیدگی به پرونده باید بالا باشد و الان آن‌طور که انتظار می‌رود، این سرعت بالا نیست. جعفریان یکی از دلایل این کندی سرعت را «وقت‌خریدن» اسنپ‌فود دانست.