امروز در خبرها آمده است که پیش نویس سند تبلیغات تجاری در فضای مجازی نهایی شده و برای بررسی و تصویب نهایی به مرکز ملی فضای مجازی ارائه شده است.
به گزارش ایدنا (رسانه تبلیغات ایران) این سند با هدف سامانبخشی به تبلیغات تجاری در فضای مجازی تدوین شده و به نظر می رسد که با تصویب آن، نظارت و کنترل محتواهای تبلیغاتی در شبکه‌های اجتماعی بیش از پیش مورد توجه نهادهای دولتی قرار خواهد گرفت.
اگرچه هنوز جزئیاتی از مواد و تبصره‌های مربوط به این سند رسانه‌ای نشده است اما به نظر می‌رسد با توجه به اهداف یاد شده همچون، ساماندهی و نظارت بر تبلیغات تجاری در فضای مجازی، ارتقای اعتماد و اطمینان، رعایت ارزش‌های اسلامی و ایرانی و حفظ حقوق مصرف کنندگان و مردم، اجرای مفاد این سند، فضای تبلیغات دیجیتالی در کشور را تخت تاثیر گسترده‌ای قرار دهد.
جزئیات سند تبلیغات تجاری در فضای مجازی
این سند که توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تدوین شده، از مجموعه اسناد اقدامات کلان «سند راهبردی جمهوری اسلامی ایران در فضای مجازی» است. گفته شده است که این سند «تنظیم‌گری تبلیغات در فضای مجازی، منجر به سالم سازی و شفاف سازی اقدامات شده و این اقدام، انگیزه کسب و کارها به فعالیت در پیام‌رسان‌ها و سکوهای داخلی را با توجه به وجود آمدن فضایی امن و قانونمند، تقویت خواهد کرد.»
این نکته می‌تواند نگرانی‌ها نسبت به سند تهیه شده را در مورد تبلیغات روی پلتفرم‌های خارجی که اکثرا فیلتر شده‌اند افزایش دهد. پیش از این نیز در اسفند سال 1402، مصوبه‌ای از سوی مرکز ابلاغ شده که در آن هرگونه تبلیغ اشخاص حقوقی در پلتفرم‌های خارجی ممنوع اعلام شده بود.
براساس این پیش نویس، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مسئول پیگیری تخلفات و اعلام آنها خواهد بود و در صورت عدم همکاری متخلفان، وزارت ارشاد می تواند از طریق مراجع قانونی برای برخورد با آنها اقدام کند.
پایان دیجیتال مارکتینگ؟
آیا با این اوصاف، دیجیتال مارکتینگ در ایران باید روزهای پرچالشی را از سر بگذراند؟ برخی معتقدند که درصورت تاکید بر ممنوعیت تبلیغ در پلتفرم های خارحی، دیجیتال مارکتینگ در ایران به پایان خود نزدیک شود. این در حالی است که برخی نیز این فرصت را امکانی برای نوزایی دیجیتال مارکتینگ عنوان می کنند.
در صورت ممنوعیت تبلیغات در پلتفرم های اینترنتی فیلترشده خارجی، احتمالا برخی برندها تلاش خواهند کرد تا بیش از هر چیز در لینکدین فعالیت تبلیغاتی خود را ادامه دهند یا در پلتفرم های ایرانی فضایی نو برای تبلیغات ایجاد کنند اما در مقابل به نظر می رسد که برحی نیز به جای دیجیتال مارکتینگ، عمده منابع تبلیغاتی خود را صرف تبلیغات محیطی کنند.
پیش از این نیز شبکه شرق در گزارسی در همین راستا نوشته بود: اگر براساس این سند جدید فشارها بر تبلیغات در پلتفرم‌های مسدود شده مانند اینستاگرام و تلگرام، افزایش پیدا کند ممکن است تولیدکنندگان محتوا با مشکلات جدی روبه‌رو شوند؛ چرا که براساس گزارش سال ۱۴۰۲ یکتانت در مورد بازاریابی دیجیتال در ایران آمده است که ۱.۲ میلیون فروشگاه در شبکه‌های اجتماعی فعالیت داشته‌اند که بیش از ۹۶۰ هزار فروشگاه در اینستاگرام فعال بوده‌اند. همچنین طبق داده‌های این گزارش بیش از ۱۱۰ هزار مورد از این فروشگاه‌ها هم برای فروش و تبلیغات خود در تلگرام فعالیت می‌کرده‌اند. در این بین سهم روبیکا و روبینو هم به ترتیب ۱۰۰ هزار و ۸۰ هزار فروشگاه بوده است، یعنی بسیار کمتر از فعالیت در پلتفرم‌ها خارجی فیلتر شده.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با همکاری سازمان صدا و سیما، وزارت صمت، سازمان ثبت و املاک کشور، وزارت اقتصاد و امور دارایی، صنوف مرتبط، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، دادستان کل کشور و … نسبت به تهیه پیش نویس سند تبلیغات تجاری در فضای مجازی اقدام خواهد کرد. مرکز ملی فضای مجازی اعلام کرده که بررسی های تکمیلی این سند در حال حاضر در معاونت محتوای مرکز ملی فضای مجازی انجام شده و به زودی اولین جلسه بررسی نهایی آن در کمیسیون عالی ارتقای تولید محتوای فضای مجازی کشور برگزار می شود.